Bu gün biz Türklerin ta eskiden tek tanrıya TENGRİ inancına tek yaradana inanmagından yazmagı qerara aldım.
Biz Türkler daşları yonsakda , hiç zaman bütlere inanmamdık. İnancımız her zaman Gök Tanriya oldu.
Türklerin insan , doga ( tabiet) , hayvan, sevgisi üzerine inşa edilmiş, tek Tanrı inancı.
Kadim türkler asırlar önce gökte yüce saydıkları, istediklerinde ulaşabildikleri, sonsuz ve tek tanrı olan ,, Gök Tengri ‘’ ye inandılar.
İnanışa göre Gök Tengri her an başlarının üzerinde dir.
Onların tüm dualarını duymakdadır. Çadırlarının çatısı olan gök ( sema, göy) bazen bir ata şiddetinde gürlerken ( gürültüyarken) , bazen bir ana kimi kadim Türklere şefkat göstermişdir.
Şamanizm.
Bu gün Şamanizm söz konusu oldugunda bir çok insan için çok uzak diyarlar, asırlar öncesinde kalmış inanc ve ritueller akıllara gelir.
Oysa Şamanizm ne asırlar önce yok olmuş ne de şaman rituelleri bizlerin günlük heyatını terk etmişdir.
Kimi zaman bilincli kimi zamansa hiç farkında olmadan sergilediyimiz bir çok davranışlar ve verdiyimiz bir çok tepki aslında şaman gelenegi olub günümüzde bizlerle yaşamaktadır.
Eski Türkler geniş sahalara yayılarak çeşitli din ve kültürlerin etkisi altında kalmışlar.
Şamanlık böyük köçebe kitleler arasında hakim bir inançdır.
Şamanizmi yalnızca bir din olarak ya da inanış olarak ele almak ise bü gün hala tartışma konusudur.
Şamanizm kelime anlamıyla deginecek olursak bir çok farklı anlamda karşımıza çıkmakdadır.
Şamanizmin tam olarak ne zaman ortaya çıktıgı ve ya kurucusu olarak göstere bileceyimiz biri , kutsal olan bir kitabı ya da bir peygenberi yoktur.
Şamaniz Altay şamanları arasında kötü söz olarak kabul edilmiş, Türklerin en eski din için TENGRİ çilik tabirini kulanılmıştır.
Tengriçilik tek bir tanrıya tapınma ve ya ,,Tengriye ‘’ olarak adlandırılan kutsal ( mübarek) ruhlara saygı göstermek olarak tanımlanabilir.
Türkler başlangıcda Tanrı kelimesine hem gök ( göy) hem de yaratıcı manasında kullanmışlardır.
Türkler yaratıcıyı ,, GÖK TANRI ‘’ olarak adlandırmışlar.
Orhun kitabelerinde ,, ÜZE KÖK TANGRİ ‘’ ( üsste mavi gök) alarak geçmekdedir.
Tanrı burada gök manasında da kulanılmaktatır.
Eski Türk dinnde kutsal kitab ve ya peygenber olmadıgından yukarıda bahs etmişdim.
Bu nedenle kamların ( şamanların) böyük vazifeler vardır.
Bu kamların arasında Oguzların destansı İrkil hocası ve Korkut – Atası ( DEDEKORKUT) , Çingiz Han ın tarihi,, GÖKÇE ‘’si önemli şahsiyetlerdir.
Gök Türk kitabelerinde şamanlar hakkında bir şey olamasa da , Çin , Bizans, İslam ve Hiristyan kaynakları çeşitli vazifelerden bahsedir.
Şaman kişiler , Tanrı ve ruhlarla, insanlar arasında baglantı kurma ve aracılık yapma gücüne sahip kişilerdir.
Bir başka deyilişle güclü kalb ve gözele gizli alemlere seyahet eden , insanların saygı ve güven duydugu kişilerdir.
Fal bakarak yol tayin eden , gelecekten haber verdiyi söylenen, yeni dogan cocuklara ad koyan, giden ruhları ugurlayan kişidir.
Oba halinde yaşayan Türkler düşünüldugunde her aşiretin bir şamanı vardır.
Bu sebeble eski türklerde şaman sayısı oldukca fazladır ve ayrıca .
Hem kadın hem erkek şamanlar da rastlanmakdadır.
Şamanizm deyilen Türklerin eski din i günümüzde hala Sibirya ve Türkistan da kendi başına varlıgını sürdürmekdedir.
Günümüzde Saha, Hakas, Tuva, Altay ve Yakut Türkleri ile Mongolların kuzey kolu Buryatlar bu dine mensup olan halklardır.
Atyrıca Kazakstan, Kirgıstan gibi ülkelerin bazi topluluklarıkda günümüzde halen bu inanışa sahibdirler.
Fergane vadisin de bu inanca Türklere eskiden Tengriçi denildigi için, şimdi Allah çı denilmektedir.
Ehli- Beyt eklemesi olmaksızın, İslam etkisi olmadan asırlardır var olan ,,Tengriçi ‘’ Türkmen Aleviligi hala tüm ritüellerde yaşamaktadır.
Dogum, evlilik, sosiyal yaşam, Nevruz, yağmur duaları, teürbeler, kümbetler, sihir, fal, adak, bez bağlama, tilsim, hayvan ve bitkilerin kutsallığı, kurşun dökmek, nazar boncuğu ve s. İnanış ve ugulamalar toplima bilincli veb ya bilincsiz olarak işlenmiştir.
Şamanizm günümüzde bir inanştan çok bir yaşam biçimi alışkanlık haline gelmişdir.
Farklı cografiyalarda temelde aynı şeyi vurgulansada kültüre göre harmanlanıb yorumlanmşdır.
Geçmişin izlerini taşıyarak bu günümüze gelib çıkmışdır.
Türklerin ilk din i inancı şamanizim miydi yoksa daha evvel önce inandıkları farklı dinler var miydı konusunda karşımıza çıkan konular vardır.
Şark kaynaklarında,, ŞAMANİYYE ‘’ , Avropa kaynaklarında ŞAMANİZM olarak gecen inanış Türk Dini dir.
Şaman kelimesinin kökenine bakdıkda ilkj karşımıza çıkan kelimenin kökeni Mançurca dilidir.
Bu görüşe göre ŞAMAN - sürekli haraket halinde , coşku içerisinde oynayan kişi anlamıdır.
Bir diger görüşe göre – kelime Sanskritce diline dayanmaktadır.
Şaman dilençi rahib olarak tanımlamaktadır.
Türkced yaygın kullanımı ,,Kam ‘’ şekilindedir.
Bu günümüzde Rusiya devletinin arazisi sayılam ,, Kamşatka ‘’diyilen bölge tam da eski Türklerin ata yurdudur.
Tengri din i.
Horasan Pir i Hace Ahmet Yesevi tarafından , Kur an agırlıklı hoş görülü İslam a harmanlanarak ortaya çıkan ve Türklerin arap Emevi soy kırımı sonrası İslama duydukları tepki nin Ortadan kalkmasının , kendi reizasıyla Müsükman olmasının yolunu açmışdır.
Onun Hove Ahmet Yesevi nin açtıgı yoldan
Müridler.
Horasan erleri.
Hoca Bektaşi veli.
Sarı Saltuk.
Tapduk Emre.
Yunus Emre.
Baba İlyas.
Baba İshak.
Ahe evren tarafindan Türkmen Alevilik olarak yaşatılmışdır.
Yavuz Sultan Selim Hilafeti alanadek bu inanca sahib Osmanlı bir Cihan devleti haline dönüşmüşdü.
Bu kutlu yol terk edilib İslam ın gerşekliyile alakesi olmayan Arap Emevi kültürü Din diye biz Türklere dayatılacakdır.
Türk dili ve Türk külturu terk edildikde sonra Osmanlının en kevvetli oldugu çag Yavuz Sultan Selim ve oglu Kanuni Sultan Süleyman zamanıdır.
Birlikte önce duraklama ve sonra Osmanlının çpküşü başladı.
Tengiriçilik bu gün bile Türkiye de özelikle Ege bölgesinde Tahtaçı Alevi köylerinde , özeliklede Şaman Köyü olarak tanınan Tahtakuşlar köyünde yaşamaktadır.
Evet Efendiler bu kısa din i tarihimize bir bakış etdirib sevgili okuyucularıma azda olsa bir bilgi , bir Türklerin bir kültür tarininin derin yadaşlarından haber verib Türklük davamızda yadaşlarımızı yenilemek benim için ne mutlu.
Kaynak – Araşdırmaçı tazar can dostum Nihat Mutlu,
1 Yusuf Ziya Yörükan
Müsülmanlıktan Evvel Türk Dinleri Şamanizm, 6 bs. ( İstanbul- Ötüken yayınları 2016)
2 Ali Faik Demir ve Nebahat Akgün , 2bs. ( İstanbul – Baglam Yayınçılık, 2015.
Mövcut oldugun küdret damarlarında akan asl kandadır.
Saygılarımla
Bahruz Farukoglu Reis Difai.